Brennum bankana?

Á forsíðu Fréttablaðsins er mynd af mótmælendum gærdagsins. Þar er búið að kveikja í fána Landsbankans og fólk hrópaði „brennum bankana“.

Fleiri þúsund manns hafa unnið við uppbyggingu banka hér á landi og flestir þeirra starfa þar enn. Það er alveg ljóst að þeir mótmælendur sem stóðu fyrir fánabrennunni vissu að slíkar fréttir færu beint á aðallista alþjóðlegra fjölmiðla. Mótmælandinn segir að bankafólkið hafi gengið of langt, en nú hefur mótmælandinn sjálfur gengið of langt!

Mistök að færa Kaupþing ekki úr landi

Hvert stefnir Reykjavík?

Íslenskar bankaeignir á útsölu

Olíuverð lækkar = neyðarástand?

„Stjórnendur olíufyrirtækja telja frekari lækkanir geta ógnað stöðugleika á mörkuðum.“ Loksins lækkar verðið en þá er kallað til neyðarfundar..?

Fatið niður fyrir 70 dollara

Failin' Palin

Andrew Sullivan á The Daily Dish í dag: 

All you can say is: unbelievable. Except it's true. She is the vice-presidential candidate of a national political party. Seriously:

Watch CBS Videos Online

Tækifæri á fasteignamarkaði

Nú á dögum ríkir mikil niðursveifla hvort sem um fasteignamarkað eða almennan fjármálamarkað er að ræða. Fasteignamarkaðurinn liggur niðri og engin tákn vísa til annars en algjörs hruns á byggingamarkaði. Hins vegar er til staðar vandi á fasteignamarkaði sem varðar óíbúðarhæft húsnæði sem leigt er út.

Ljóst er að margt fólk á Íslandi býr í óíbúðarhæfu húsnæði. Nauðsynlegt er að koma þeim úr slíkri aðstöðu og yfir á hinn almenna markað. Sögur herma að kjallarar séu leigðir út þar sem lofthæðin nær niður í allt að 180 cm og rakaskemmdir eru miklar, svo dæmi um galla séu nefnd. Einnig hafa fjölmiðlar oftar en einu sinni fjallað um verktaka sem leigja út íbúðir í húsnæði sem skilgreint er sem iðnaðarhúsnæði. Bæði einstaklingar og fjölskyldur með ung börn leggja það á sig að búa við slíkar aðstæður og ástæðan er að öllum líkindum hátt leiguverð á almennum markaði.

Á tímum offramboðs á lausum fasteignum er kjörið tækifæri fyrir stjórnvöld að gera átak í þessum málefnum. Að hefjast handa við að herða löggjöf og eftirlit með leiguíbúðum sem standa ekki undir settum skilyrðum um ástand íbúðarhúsnæðis. Það er óásættanlegt að fólk hér á landi geti leigt út húsnæði sem bannað er að búa í án þess að stjórnvöld aðhafist nokkuð.

Mikilvægt er fyrir frjálsan markað að leikreglur séu sem skýrastar, eftirlitið öflugt og ólöglegur eða svartur markaður sem minnstur. Ekki á að leyfa áframhaldandi leigu á húsnæði sem bannað er að búa í og er ábyrgðin í höndum stjórnvalda hvað eftirlitið varðar. Við framkvæmd á eftirliti mætti bjóða þeim leigjendum sem finnast í slíku ólöglegu húsnæði tímabundið hærri húsaleigubætur þegar það fer inn á hinn almenna leigumarkað. Og á sama tíma og komið er til móts við leigjendur væri réttast að beita viðurlögum gegn þeim aðilum sem brjóta sett lög um leiguhúsnæði.

Ef núverandi löggjöf er gölluð eða of takmörkuð þarf Alþingi einfaldlega að semja ný lög sem fyrst. Sem auka afleiðing fyrir fasteignamarkaðinn yrði mörg hundruð lausum íbúðum komið í verð.

Deiglan.com, 17. september 2008

Sjálfstæðisbrautin í Reykjavík

Flestir eru orðnir langþreyttir á því ástandi sem ríkt hefur að undanförnu við stjórn borgarinnar. Eftir síðustu sviptingar í borgarstjórn standa þó vonir til þess að umrótatímabil sé senn á enda og að við taki tímabil stöðugleika og festu.

Fyrir næstu kosningar kemur það væntanlega í hlut kjósenda að velja starfhæfan hóp fólks á framboðslista flokkanna. En þótt margir kjósendur bíði eftir tækifæri til að stuðla að breytingum kemur það ekki í veg fyrir að núverandi fulltrúar hafa enn tíma til að sýna og sanna að þeir geta staðið að ýmsum góðum verkum. Enn eru tæp tvö ár í næstu sveitarstjórnakosningar og margt hægt að gera á þeim tíma.

Nýi borgarstjórnarmeirihlutinn ætti að marka þá stefnu að leita allra leiða til að lækka útsvar sveitarfélagsins með það fyrir augum að við lok kjörtímabilsins verði það orðið það lægsta á landinu. Fasteignaskattinn ætti einnig að lækka. Með þessu mundi Reykjavíkurborg endurheimta fyrri stöðu sína eins og hún var fyrir valdatíma R- listans, en þá voru þessir skattar jafnan lægstir í Reykjavík. Á móti skattalækkunum kæmi hagræðing í rekstri. Forðast þarf fleiri slys eins og smartkortaævintýri R-listans. Borgin er stórt fyrirtæki og í stórum fyrirtækjum finnast oft margar leiðir til hagræðingar án þess að skerða þurfi þjónustu. Þótt markmið Reykjavíkurborgar sé fyrst og fremst að þjóna íbúum sínum þá þarf jafnframt að kappkosta að fara sem best með skattfé borgaranna. Það er skylda borgarfulltrúa að fara vel með það skattfé sem þeim er trúað fyrir. Þeirri skyldu mega þeir ekki sinna með kæruleysi.

Sem langstærsta sveitarfélag landsins ætti Reykjavíkurborg að mörgu leyti að hafa betri möguleika á að standa að hagkvæmari rekstri en þau sem minni eru. Afleiddur rekstur og stöðug skuldasöfnun á valdatíma R- listans mun hins vegar takmarka framkvæmdagetu borgarinnar á næstu árum. Það þarf meira en eitt kjörtímabil til að vinda ofan af þeirri óráðsíu sem þá var stofnað til.

Nýs meirihluta bíður því ærið hlutverk að koma fjámálum borgarinnar í viðunandi horf. Af fréttum að dæma virðist nýr borgarstjóri ætla að taka hlutverk sitt alvarlega þegar kemur að fjármálastjórninni. Það er afar mikilvægt að þar takist vel til svo að Reykjavíkurborg geti á ný orðið það fyrirmyndarsveitarfélag sem stærð og stöðu hennar sæmir. Það hlýtur að vera keppikefli þeirra sem með stjórn borgarinnar fara að borgin veiti íbúum sínum ávallt fyrirmyndarþjónustu á sem hagkvæmastan hátt.

Deiglan.com, 26. ágúst 2008.

"Það verður að skoða réttarstöðu hvers og eins sem kemur hingað"

Það er nú bara sanngjarnt að taka það fram í fréttaflutningi að ráðherrar fá ekki öll mál inn á sitt borð. En rétt er eins og Björn segir sjálfur í þessu viðtali á Mbl.is að:

 

Það verður að skoða réttarstöðu hvers og eins sem kemur hingað og það er tekin afstaða til hennar og farið yfir málin og komist að niðurstöðu.

 

Hins vegar þegar málsmeðferðin er skoðuð í máli Paul Ramses er ekki hægt að sjá að það hafi verið skoðað eins og maður hefði ætlast til. Ekki var tekin afstaða til umsóknarinnar heldur reynt að færa málið aftur til Ítalíu.

 

Björn Bjarnason hefur ekki verið þekktur fyrir afstöðu- eða aðgerðaleysi. Því munum við vonandi á næstu dögum verða upplýst um afgreiðslu ráðherra í þessu máli.

Ráðherra ókunnugt um málið

„Skákmeistarinn“ Paul Ramses

Keníamaðurinn Paul Ramses var handtekinn og rekinn úr landi fyrir það að vera hér í leyfisleysi. Eiginkona hans er hér enn í óleyfi vegna fæðingar barns þeirra hjóna. Ítalía á að fjalla um mál Ramses samkvæmt Dyflinnarsamningnum. En samkvæmt upplýsingum frá Útlendingastofnun er hægt að gera undantekningar á þeim grundvelli að umsækjandi eigi fjölskyldu í öðru landi. Paul Ramses á einmitt fjölskyldu á Íslandi. En það vilja íslensk yfirvöld ekki viðurkenna þar sem eiginkona hans og barn eru hér án leyfis. Því kemur engin undantekning til greina í þessu tilfelli.

Við verðum að gera þá kröfu á stjórnsýsluna og ráðamenn að þeir taki ekki ákvörðun í máli án þess að það hafi verið tekið til skoðunar. Hins vegar má vel vera að niðurstaðan hefði orðið sú að synja ætti umsókn Paul Ramses. En málið var ekki tekið fyrir þar sem yfirvöld túlka Dyflinnarsamninginn sér í hag. Samningurinn bannar Íslendingum hins vegar ekki að taka fyrir mál Ramses, heldur eru þarna mannréttindasjónarmið á ferð sem tryggja honum málsmeðferð í að minnsta kosti einu landi innan Schengen svæðisins.

Ísland reynir nú á dögum að finna stöðu sína í alþjóðasamfélaginu. Er þetta aðkoma Íslands að alþjóðasamvinnu? Við búum í heimi þar sem margt slæmt gerist. Íslendingar geta slökkt á útvörpum og sjónvörpum og leitt hjá sér óþægilegar fréttir og upplýsingar. Við þurfum ekki að taka fyrir mál Paul Ramses frekar enn nokkurra annarra. Þetta er algjörlega okkar eigið val. En spurning er hvort yfirvöld eigi að hafa þann valmöguleika að geta leitt hjá sér óþægilegt mál með þessum hætti. Það kemur ekki fram í neinum tilkynningum eða yfirlýsingum að Paul Ramses og fjölskylda hans hafi verið íslensku samfélagi til vandræða. Heldur er vísað til samninga og samkomulaga til að færa rök fyrir ákvörðun yfirvalda.

Íslenskir stjórnmálamenn geta staðið fyrir björgun erlendra skákmanna (Bobby Fisher) og veitt þeim íslenskan ríkisborgararétt og vegabréf án fyrirhafnar. Var það kannski réttmæt undantekning að mati forstjóra Útlendingastofnunar eða hæstvirtum dómsmálaráðherra? Ef mál Bobby Fishers var tekið fyrir sé ég enga ástæðu til að vísa máli Paul Ramses frá. Ef eiginkona Ramses fékk dvalarleyfi í Svíþjóð til ársins 2012, set ég spurningamerki við synjun íslenskra yfirvalda á umsókn hennar um dvalarleyfi hér á landi. Hvað er það sem Svíar sætta sig við en ekki Íslendingar?

Þar sem þetta mál hefur ekki verið tekið fyrir legg ég til að við sendum Ramses á skáknámskeið og höldum hér mót honum til heiðurs. Látum alla skákmeistara Íslands tapa fyrir nýja skákmeistaranum Hr. Ramses. Með því gæti kannski fylgt íslenskt vegabréf. Stundum er allt hægt á Íslandi... en þá augljóslega bara stundum og þegar það hentar ákveðnum aðilum.

Nú er bara að vona að forsætisráðherra Geir H. Haarde geri athugun á þessari málsmeðferð. Enda full ástæða til.

Deiglan.com, 07. júlí 2008. 

Höfnin flutt, flugvöllurinn kyrr!

Öflug umræða um skipulagsmál borgarinnar er nauðsynlegri nú en nokkru sinni fyrr. Langvarandi forystuleysi borgaryfirvalda í þessum málum hefur skemmt verulega fyrir eðlilegri þróun borgarinnar. Ef fram fer sem horfir mun Landspítali rísa í kjarna borgarinnar, flugvöllurinn skal fara eða vera kyrrsettur, gömul og niðurnídd hús í miðbæ borgarinnar skulu rifin eða varðveitt og ný íbúðarhverfi vaxa í útjaðri borgarinnar. Ég tel umræðuna um Vatnsmýrina, 102 Reykjavík, leggja skugga á umræðu annarra skipulagsþátta. Til eru önnur svæði þar sem íbúabyggð kemur til greina í kjarna höfuðborgarinnar.

Nýjar hugmyndir
Borgarfulltrúar allra flokka tala fagurt um þróun miðbæjarins og heildarmynd borgarinnar. Hins vegar virðast flestir þeirra vera algjörlega fastir við Vatnsmýrina þegar kemur að þróun nýrra íbúahverfa í miðbænum. Nauðsynlegt er að koma á framfæri hugmyndum sem geta stuðlað að íbúafjölgun í kjarna borgarinnar á næstu áratugum eins og tilteknir stjórnmálamenn gera til dæmis með Vatnsmýrartillögunni. Hins vegar eru til aðrar leiðir sem ná fram sömu markmiðum þar sem flutningur flugvallarins er ónauðsynlegur. Þær lausnir geta verið framkvæmanlegar á mun skemmri tíma heldur en þróun byggðar í Vatnsmýri.

Flugvöllurinn kyrr
Óbreytt staðsetning flugvallarins er skynsamleg að mínu mati og þarf alls ekki að útiloka uppbyggingu í nágrenni hans. Nýlegar skoðanakannanir benda til þess að stór hluti Reykvíkinga vilji halda flugvellinum. Peer Teglgaard Jeppesen, einn þekktasti arkitekt Dana og hönnunarstjóri arkitektastofunnar HLT í Danmörku, vakti nýlega athygli á kostum þess að hafa flugvöllinn áfram í Reykjavík. Peer sagði meðal annars að ekki væri gáfulegt að láta fólk aka langar leiðir að óþörfu til að sækja innanlandsflug, eins og til dæmis til Keflavíkur, þar sem slíkt leiðir af sér óþarfa orkunotkun og þar af leiðandi mengun. Varðandi uppbyggingu í Vatnsmýrinni sagði hann að flugvélar muni þróast og þurfa styttri flugbrautir og því gæti flugvallarsvæðið hugsanlega minnkað í framtíðinni.

Höfnin flutt
Flestir eru sammála um að nauðsynlegt er að þétta byggð í kjarna Reykjavíkur. Í því samhengi er rétt að taka hafnarsvæðin til umræðu. Þetta eru með verðmætustu svæðum borgarinnar og geta vel orðið með þeim fallegri. Það fer ekki framhjá neinum sem heimsækir hafnarsvæðin í miðborginni að nauðsynlegt er að koma svæðinu í lag með einhverjum hætti. Að mínu mati væri skynsamlegast að fylla upp í 80-90% af núverandi hafnarsvæði við miðbæinn, sem er um það bil 27 hektarar, og þróa þar íbúabyggð og mynda þannig bryggjuupplifun ásamt því að leggja áherslu á göngusvæði. Með þessu myndi íbúum miðbæjarins fjölga ört þar sem nú þegar er byrjað að byggja á svæðinu og afar vinsælt að búa í slíkum hafnarhverfum.

Einnig ætti að athuga önnur hafnarsvæði í kjarna borgarinnar. Hægt væri á næstu áratugum að flytja Eimskip, Samskip og aðra úr Sundahöfn og breyta öllu því svæði í íbúahverfi. Til samanburðar má geta þess að hér er um að ræða landsvæði sem er töluvert stærra en Reykjavíkurflugvöllur. En umfjöllun um Sundahafnarsvæðin ein og sér er efni í aðra grein.

Gamla höfnin og Örfirisey
Gamla höfnin á að vera hluti af nýju hafnarhverfi. Hins vegar á Reykjavík að vera framsækin borg á sem flestum sviðum atvinnulífs og ætti að gera ráð fyrir nýju hafnarsvæði yst á Örfirisey. Skilgreina þarf starfsemina sem á þar heima og veita atvinnugreininni góða og nútímalega aðstöðu. Ánægjulegt ef hægt væri að efla og halda hafnarsvæðum borgarinnar virkari. Ekki á að fjarlæga höfnina, heldur flytja hana út fyrir núverandi hafnargarða. Rétt er af Reykjavíkurborg að veita sérstaklega smábátum og minni fiskiskipum aðstöðu.

Þar sem hér er rætt um Örfirisey er varla hægt að sleppa því að minnast á olíutankana. Krefjumst þess að þeir [olíutankarnir] verði fluttir annað og helst grafnir niður í jörðu utan höfuðborgarsvæðisins. Sjónmengunin hverfur, lóðir verða lausar fyrir aðra starfsemi og uppbyggingu ásamt því að keyrsla flutningabíla til og frá svæðinu í gegnum miðbæinn hverfur. Sem væri í sjálfu sér ákveðinn sigur í umhverfis- og öryggismálum.

Hringbraut
Í tengslum við þær hugmyndir sem lagðar hafa verið fram hér að ofan er rétt að staldra við samgöngumálin. Þar sem hafnirnar yrðu fluttar lengra út væri hægt að leggja áframhaldandi Sæbraut í stokk framhjá tónlistar- og ráðstefnuhúsinu, yfir í Örfirisey og ná þaðan tenginu við Hringbraut. Þar með væri umferðinni ekki beint inn í miðborgina eins og til dæmis í gegnum Geirsgötu og Mýrargötu. Það er rangt að draga helstu umferðaræðar inn í íbúabyggð að óþörfu. Höldum áfram með Sæbraut eins og hún var lögð á sínum tíma, meðfram sjónum. Búum til alvöru Hringbraut í kringum borgina.

Skipulagsmál í úlfakreppu
Látum ekki afstöðuleysi kjörinna borgarfulltrúa og deilur þeirra á milli koma í veg fyrir áframhaldandi þróun Reykjavíkur. Það er kominn tími til að leysa skipulagsmál borgarinnar úr þeirri úlfakreppu sem þau eru búin að vera í. Byrjum að taka ákvarðanir sem skipta máli.

24stundir, 21. júní 2008

Áhrifamáttur bloggsins

Blogg veitir nokkrum mönnum tækifæri til að láta skoðanir sínar í ljós nær daglega. Þar má nefna til dæmis Björn Bjarnason og Egil Helgason, sem taka virkan þátt í umræðum þjóðfélagsins. En getur verið að bloggið sé eins og Hyde Park Corner í Lundúnum, afkimi fyrir sérvitringa?

Í BA ritgerð minni skrifaði ég um blogg og stjórnmál. Afar áhugavert var að skoða þetta tvennt í samhengi enda hefur bloggið verið lítið skoðað á Íslandi í fræðilegum tilgangi. Meðal þeirra spurninga sem ég reyni að svara í ritgerð minni er hvort bloggið getur verið áhrifamikill upplýsingamiðill þjóðfélagsumræðunnar. Umdeilt er hvort bloggari geti haft trúverðugleika, áhrif og völd í okkar samfélagi. 

Áhrif bloggarans takmörkuð
Ljóst er að á Íslandi er aðgengi að tölvu og veraldarvefnum með því besta í heiminum. Flestir Íslendingar eiga þar af leiðandi auðvelt með að taka þátt í bloggumræðum sem lesendur eða höfundar eigin bloggs. Hins vegar er staðan allt önnur í flestum öðrum löndum og því er hópurinn sem tekur þátt í bloggumræðum afar takmarkaður. En hvert sem litið er sést ávallt kjarni vinsælla blogga sem ríkir innan bloggheimsins. Oftast eru það skoðanamyndandi einstaklingar í þjóðfélaginu sem virðast fá mesta athygli. Ef bloggarinn er ekki fjölmiðlamaður, háskólamenntaður, stjórnmálamaður, framkvæmdastjóri eða formaður einhvers félags má teljast afar ólíklegt að hefðbundnir fjölmiðlar á Íslandi muni veita skrifum þess bloggara einhverja athygli og þar af leiðandi er talið að skrifin hafi afar takmörkuð áhrif á þjóðfélagsumræðuna. Raunin er sú að meirihluti blogga hafa svo sem engin áhrif og draga fáa lesendur að sér. Samt sem áður eru blogg á Íslandi vel tengd við hefðbundna fjölmiðla og í ljós kom að það er mjög einfalt að margfalda heimsóknir bloggsins á örfáum dögum með því að blogga við fréttir á til dæmis mbl.is. Það má telja að íslenskt blogg eigi mikla möguleika á að geta orðið áhrifamikið ef það er notað með réttum hætti. En augljóst er að viðvera fjölmiðla- og stjórnmálamanna sé nauðsynleg til að bloggið geti talist trúverðugt.

Lýðræði á veraldarvefnum
Fjöldi stjórnmálamanna hafa stofnað eigið blogg og vefsíður. Það er athyglisvert að einn elsti þingmaðurinn, Björn Bjarnason, skuli vera meðal fyrstu bloggara Íslendinga. Nokkuð öflug umræða fór fram þegar Björn Bjarnason tók í notkun tölvupóst og stofnaði sitt blogg. Guðrún Helgadóttir, fyrrverandi alþingismaður, varaði við tækninýjungum þáverandi menntamálaráðherra, sem var þá Björn Bjarnason. Það var ekki bloggið sem Guðrún var að bregðast við í þessu tilfelli heldur tölvupóstþjónusta ráðherrans. Ekki tíðkaðist á þeim tíma að nota tölvupóst sem samskiptatæki og um þetta ritaði Guðrún eftirfarandi í Morgunblaðinu þann 20. maí árið 1995:

Menntamálaráðherra á auðvitað heiður skilinn fyrir að bjóða þessa þjónustu þeim sem hana geta þegið. En öll starfsemi stofnana ríkisins verður að vera aðgengileg öllum landsmönnum. [...] Mín vegna má öll þjóðin eiga tölvur og mótöld. Það er víst ágæt skemmtun að komast inn í „gagnslausu síðurnar“ á Internetinu, ef menn þarfnast þess ekki til annars. Þar má sjá hvað vatnsborðið er hátt í klósettkassa einhvers manns í Texas og hvað er eftir í kaffikönnunum í Háskólanum í Cambridge. Og svo er hægt að spjalla við nágrannana eða menntamálaráðherrann og enginn þarf nokkru sinni að að hitta neinn.

 

Það er mjög ólíklegt að einhver myndi vilja taka undir orð Guðrúnar nú. En með tækninýjungum getur almenningur haft samband beint við valdamenn þjóðarinnar og þar með rofið einangrunarstöðu þeirra. Því getur vel verið að bloggið þurfi að sætta sig við ákveðið magn af gagnrýni þangað til að það verður viðurkenndur hluti af þjóðfélagsumræðunni og öflugt samskiptatæki milli þegna landsins og ráðamanna þess. Lýðræðið og aðgengi að ráðamönnum á Íslandi telst að mörgu leyti til fyrirmyndar og hefur bloggið sem samskiptatæki kannski engin byltingarkennd áhrif hér. En bloggið veitir öðrum fjölmörg tækifæri til að tjá sig. Sem dæmi má nefna að konur í Íran nota blogg til að tjá sig nafnlaust um ástandið í landinu og bloggað er frá átakasvæðum í heiminum þar sem takmarkað tjáningafrelsi ríkir. Blogg er oftast ókeypis og einfalt að nota og fátt getur komið í veg fyrir að bloggskrif eigi sér stað. Eina sem þarf er aðgengi að tölvu og veraldarvefnum. Hins vegar hafa yfirvöld einstakra landa gengið svo langt, til aðgerða gegn bloggheiminum sem þeir eiga erfitt með að stjórna, að fjöldi bloggara hefur þurft að sitja fangelsisrefsingu vegna skrifa sinna á veraldarvefnum. Þau lönd sem stuðla að slíkum mannréttindabrotum eru oftast vel þekkt fyrir að draga úr tjáningafrelsi þegna sinna. 

Trúverðugleiki er lykilatriði
Ein meginforsenda þess að bloggið geti áunnið sér trúverðugleika, og þar með völd, er að skoðanamyndandi einstaklingar taki þátt og notfæri sér blogg sem tjáningamiðil. Fyrir vesturheiminn virðist sú forsenda vera til staðar. Afleiðingar þess að skoðanamyndandi einstaklingar taki þátt í bloggumræðum er að hefðbundnir fjölmiðlar veiti þessum nýja miðli athygli. Ef þessir sömu einstaklingar hverfa af vettvangnum og snúa sér að öðru er gert ráð fyrir að hlutverk bloggsins í þjóðfélagsumræðunni verði afar takmarkað. Sumir ganga svo langt og segja það þá verða tilgangslaust. Endar þá bloggið kannski eins og Hyde Park Corner í Lundúnum, afkimi fyrir sérvitringa?